جایگاه سنگ تزئینی و چشم اندازهای آن
ذخایر عظیم و معادن سنگ تزئینی در پهنه‌ی کشوری به نام ایران گسترانیده شده است، که مناطقی هم‌چون؛ ماکو، خوی، نقده، آذرشهر، تکاب، هشترود، قروه، هرسین، خرم دره، محلات، دهبید و… را در بر گرفته است. (جایگاه سنگ تزئینی و چشم اندازهای آن)
این قابلیت از نظر تنوع رنگ و جنس در نوع خود در دنیا بی‌نظیر یا لااقل کم نظیر است. با وجود این پتانسیل عظیم معدنی و تنوع و رنگ کم نظیر آن در دنیا، لزوم توجه و حمایت جدی از صادرات به صورت کوپ و فرآوری شده آن را صد چندان می‌نماید. اجرای تعرفه‌ی ۷۰ درصدی صادرات سنگ تزئینی به شکل کوپ در سال ۱۳۹۱ لطمات و صدمات جبران‌ناپذیری به این بخش از تولید کشور وارد نمود.
با اجرای این طرح، ایران بازارهای هدفی را که حاصل تلاش جماعت بازرگان و تاجر کشور طی سال های متمادی بوده از دست داد تا چنین بازاری در اختیار ی مثل؛ ترکیه قرار گیرد. بانیان و مجریان این طرح با این استدلال که کارخانه های داخلی به دلیل نداشتن سنگ خام به صورت کوپ تعطیل می‌شوند. با این تصمیم غیر کارشناسی، تلاش ایران را برای ورود به بازارهای جهانی و رکود بی‌سابقه‌ی معادن سنگ تزئینی ناکام گذاشته است.
استخراج سنگ های تزئینی
از مجموع استخراج سنگ تزئینی در سال ۱۳۸۸ که بالغ بر ۱۲ میلیون تن بوده است، تنها چیزی در حدود ۸۳۰ هزارتن به صورت کوپ صادر گردیده که تنها ۷ درصد از تولید به صورت کوپ صادر گردیده و مابقی سنگ‌های استخراج شده از معادن؛ یعنی رقمی در حدود ۹۳ درصد در کشور به مصرف داخلی رسیده است. در سال ۱۳۹۱، میزان استخراج سنگ تزئینی استخراجی از مرز ۱۶ میلیون تن گذشت، اما مقدار صادرات به صورت کوپ حدود ۵۰۰ هزار تن بوده است که حدود ۳ درصد از کل مقدار کل کوپ استخراجی را در بر می گیرد.
بنابراین؛ جلوگیری از صادرات به بهانه‌ی حمایت از تأمین مواد اولیه‌ی کارخانه های داخلی و افزایش ارزش افزوده‌ی این بخش از معادن کشور توجیهی منطقی، اقتصادی و توسعه ای ندارد. هم‌اکنون بخش زیادی از حجم سنگ تزئینی موجود در کشور در بازارهای داخلی متقاضی نداشته و به دلیل خاص بودن، به صورت کوپ صادر می‌شوند.
کارخانه های داخلی به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها و تکنولوژی قدیمی فرآوری توان رقابت با همتایان خارجی خود را ندارند. به طوری که در بازارهای هدف از هر تن سنگ خام ۱۵ متر مربع سنگ فرآوری شده تولید می‌نمایند که این رقم در ایران حدود ۸ متر مربع است! هم زمان با حمایت از صنایع و فرآوری سنگ تزئینی و ورود تکنولوژی روز، فرآوری به صورت سنگ تزئینی به صورت فرآوری شده و در راستای صادرات کوپ به بازارهای هدف و ارز‌آوری بخش خصوصی میسر می‌گردد.
اهمیت رشد صادرات در ایران
ایران بعد از چین، ترکیه و هند چهارمین تولیدکننده سنگ‌های تزئینی در جهان است. ازآنجایی‌که ما کیفیت و استانداردهای بین‌المللی را رعایت کرده‌ایم، توانسته‌ایم در این جایگاه قرار بگیریم. سنگ‌های تزئینی شامل گرانیت و مرمریت از جمله سنگ‌هایی هستند که برای نما و یا داخل ساختمان استفاده می‌شوند و نه تنها در داخل کشور بلکه در کشورهای دیگر هم از آن استقبال می‌کنند اما با همه اینها متاسفانه امروز ما در صادرات سنگ‌های تزئینی با مشکل روبه‌رو شده‌ایم و به عبارتی بازار جهانی را از دست داده‌ایم و آن را به دیگر تولیدکنندگان عمده واگذار کرده‌ایم. درنتیجه سهم‌مان از بازار صادرات سنگ‌های تزئینی به حداقل ممکن رسیده است.
یکی از عواملی که موجب بروز این مشکل شده است تصمیم دولت بر افزایش عوارض صادرات سنگ‌های تزئینی بوده است. این تصمیم کارشناسی نشده در واقع فرصت را برای کشورهای رقیب فراهم کرده و باعث اختلال در روند طبیعی صادرات این ماده معدنی شده است. مسئله دیگر ورود گسترده سنگ‌های مصنوعی به کشور است که باعث شده جایگاه سنگ‌های طبیعی در بین متقاضیان ضعیف شود. هرچند پیش از این شرایط خوبی داشتیم اما به این خاطر که امروزه سنگ‌های مصنوعی حضور پررنگی در بازار کشور دارند شرایط عرضه سنگ‌های تزئینی دچار مشکل شده است. متاسفانه نرخ پایین، کیفیت بالا و استفاده از مواد شیمیایی در سنگ‌های مصنوعی باعث تغییر در سلیقه متقاضیان و مصرف‌کنندگان شده است.
