سنگ مرمر
سنگ مرمر (در متون طب سنتی رخام و حجر الرخام) از سنگهای دگرگونی است که از دگرگونی سنگ آهک به وجود آمدهاست. کانی اصلی تشکیل دهنده آن کلسیت است. مرمر یک نوع سنگ دگرگونی است که در شرایط دگرگونی ناحیه ای همراه با تبلور مجدد کانی های اولیه سنگ تشکیل می شود. این کانی ها معمولا کانی های کربناته مانند کربنات های کلسیم و منیزیم هستند.
سنگ آهکی شکل گرفته از رسوبات دریاهای گرم و بیکران و ترکیب با گرانیت میلیونها سال قبل است. مرمریت دارای رگهها و فسیلهایی است که زیبایی خاصی به این سنگ میبخشد. مرمریت دارای زنجیرههایی به نام استیلولیت میباشد که مانند نوار قلب در بافت سنگ مشاهده میشود.
سنگ مرمر می تواند از کلسیت، دولومیت، منیزیت و آراگونیت تشکیل شده باشد. بنابراین مرمر الزاما همان آراگونیت نیست.
مرمر نوعی سنگ آهکی نسبتا متراکم با زیبایی خاص است که زیبایی آن نه تنها به رنگ و طرح آن مربوط است بلکه به درجه شفافیت آن نیز ارتباط دارد و حالت نمایش قوس قزحی روشن آن به زیبایی آن میافزاید. سنگ مرمر نیز نظیر تراورتن محصول عملکرد چشمه های آبگرم قدیمی میباشد و معمولاً لایه هایی در میان لایهی سنگ تراورتن مشاهده میشود. در فرایند کارائی چشمه های آب گرم، اگر افت دمای آب کند باشد، آراگونیت بوجود میآید و اگر افت دما به تندی صورت گیرد، تراورتن تشکیل میگردد. سنگ حاصل از آراگونیت مرمر میگویند.
نام تجاری مرمر، انیکس میباشد و به رنگهای سبز, لیمویی، زرد کهربایی، سفید شیری، عسلی تیره و قهوه ای دیده میشود.
ویژگی های سنگ مرمر
۱- سنگ مرمر در برابر سرما و گرما ناگهانی بسیار مقاوم است و در برابر سرما و گرما و باران آسیب نمی بیند.
۲- این نوع سنگ قابلیت صیقل پذیری بالایی دارد و میتوان آن را جلا داد.
۳- سنگ مرمر دارای سطحی براق و درخشنده است. دلیل این درخشندگی , نفوذ نور در سنگ و انعکاس آن توسط لایه های زیرین سنگ میباشد. در واقع نوعی انعکاس داخلی در سنگ مرمر رخ میدهد.
۴- سنگ مرمر گرما را جذب نمیکند و به همین دلیل سطح آن همیشه خنک است. استفاده از سنگ مرمر برای کفپوش ساختمان باعث خنک شدن آن فضا میشود.
۵- سنگ مرمر ضد آلرژی ست و گرد و غبار را در خود نگه نمیدارد.(به دلیل داشتن سطح صاف و صیقل)
۶- نگهداری و تمیز کردن سنگ مرمر به راحتی انجام میشود و با یک دستمال مرطوب میتوان آن را تمیز کرد.
۷- سنگ مرمر در دکوراسیون داخلی ساختمان, مجسمه سازی,ساخت کاشی مرمر و به عنوان دیوارپوش سرویس های لوکس به کار میرود.
۸- قیمت سنگ مرمر در مقایسه با سایر سنگ هایی که در دکوراسیون داخلی ساختمان به کار میروند بالاتر است.
معایب سنگ مرمر
۱- سنگ مرمر از دسته سنگ های متخلخل و نرم است و به راحتی در برابر مواد اسیدی واکنش نشان میدهد و دچار خوردگی میشود.
۲- سنگ مرمر از مقاومت بالایی در برابر خراش و ساییدگی برخوردار نیست.
سنگ مرمریت
مرمریت اصطلاح تجاری بوده و تقریبا مخصوص ایران می باشد. مرمریت ها یا سنگ های آهکی متراکم حاصل تراکم رسوبات کربنات کلسیم یا آراگونیت ناشی از فشار طبقات رویی می باشند که بعضا آثار دگرگونی ضعیفی نیز در آنها مشاهده می شود. مرمریت به خاطر زیبایی، استحکام و مقاومت در برابر آتش و فرسایش، سنگی با ارزش به شمار می رود. ایرانیان و یونانیان باستان در بناها و مجسمه های خود از این سنگ استفاده های فراوانی می بردند. در مقایسه با تراورتن، سنگ مرمریت به دلیل برخورداری از سختی بیشتر و تخلخل کمتر برای استفاده در نماهای داخلی و خارجی کاربرد بیشتری دارد. مرمریت ها دارای بافت شکری و یا موزاییکی میباشند. مرمریت خالص به رنگ سفید میباشد ولی بدلیل داشتن ترکیبات کانی های رنگی مثل: هماتیت، لیمونیت، کربن و … به رنگهای قرمز، زرد روشن، سیاه، صورتی، و ترکیبی از سایر رنگها دیده می شوند.
مرمریت ها یا سنگهای آهکی متراکم حاصل تراکم رسوبات کربنات کلسیم یا آراگونیت ناشی از فشار طبقات رویی می باشند که بعضا آثار دگرگونی ضعیفی نیز در آنها مشاهده می شود. مرمریت ها در اصطلاح تجاری در ایران به سنندجی نیز مشهور هستند.
مرمریت سنگی با منشاء رسوبی می باشد که حاصل تراکم ناشی از فشار طبقات رویی میباشد که ممکن است دگرگرونی ضعیفی نیز درآن مشاهده شود.
یکی از مشخصات این سنگ ها دارا بودن دانه بندی ریز یا متوسط و بافت شکری آنها می باشد.
مزایا مرمریت به عنوان سنگ نما
۱ـ سختی مناسب و مقاومت در برابر آتش و فرسایش
۴ـ مناسب برای کف و پله ها و نماهای داخلی بدلیل تخلخل بسیار پایین
۵ـ زیبایی و تنوع رنگ زیاد بخصوص در ایران
۶- قابلیت کاربرد در نماهای کلاسیک و مدرن
۷- سایش پذیر بودن و داشتن جلای مناسب(در مراحل پرداخت سنگ)
۸-عدم وجود خلل و فرج
معایب مرمریت به عنوان سنگ نما
۱- قیمت بالا بخصوص نوع سفید آن
۲- بدلیل چگالتر بودن مرمریت (وزن مخصوص بالاتر بدلیل حضور کربنات منیزیم) نسبت به تراورتن و همچنین با توجه به اصول ساختمان سازی نوین مبنی بر سبک سازی سازه ها، مرمریت برای استفاده در نماهای بیرونی کمتر توصیه می گردد.
۳- وجود درزه (crack) باعث دوام کمتر در مقابل یخ زدگی و کاهش استحکام سنگ مرمریت می شوند.
۴- بدلیل وجود تخلخل و عدم امکان استفاده از مواد پرکننده، لکه پذیر می باشد.
۵- با در معرض مواد رنگی قرار گرفتن، دچار تغییر در رنگ بافت شده و تنها با استفاده از پولیش دوباره یا عوض کردن سنگ می توان نقص وارد شده در نما را اصلاح کرد.
۶- تغییر رنگ ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در دراز مدت.
برخی از سنگهای مرمریت به علّت ماهیت آهکی که دارند دارای جذب آب بسیار بالایی میباشند. به همین علّت آنها را اکیداً در جاهایی که آبریزش فراوان دارد مانند سرویس بهداشتی، دستشویی، آشپزخانه و حمام نباید استفاده کرد. این سنگ در برابر عوامل طبیعی مثل باران، سرما و گرما و هوازدگی مانند تراورتن نمیباشد و ضعیفتر است.
تفاوت سنگ مرمر با سنگ مرمریت
مرمریت ها که از متامورفیسم سنگهای آهکی اولیه حاصل شده اند، بر حسب درجه متامورفیسم و رشد کریستال ها، ممکن است سنگهای تزئینی مختلفی را با نام ها و بافت های متفاوت ریز و درشت تشکیل دهند. مرمریت درشت بلور سفید یا خاکستری روشن تا کرم را اصطلاحا” کریستال”و مرمریت کریستال سفید را اصطلاحا” سنگ چینی”می گویند. سنگ های مرمریت به نسبت سنگ های تراورتن چگال تر و اصولا بدون تخلخل می باشند. سنگ های مرمریت بیشترین کاربرد خود را در سنگفرش، کف و پله ها بروز می دهد.
سنگ ﻣﺮﻣﺮ ﺣﺎﺻﻞ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎی آﻫﻜﻲ اﺳﺖ. ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر و ﺣﺮارت در ﺣﻴﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ، در اﺛﺮ ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد، ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰی ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮﻣﺮها ﺑﺎﻓﺖ در ﻫﻢ ﻗﻔﻞ ﺷﺪه دارﻧﺪ. در واﻗﻊ ﻣﺮﻣﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻣﺮﻳﺖدﮔﺮﮔﺮﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮی را ﺗﺤﻤﻞﻛﺮده اﺳﺖ. ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ دارای اﻧﻮاع رﻧﮓ های سفید، ﺧﺎﻛﺴﺘﺮی، سیاه، ﺳﺒﺰ، ﻗﺮﻣﺰ، زرد و ارغوانی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ولیﻣﺮﻣﺮ ﺧﺎﻟﺺ سفید و ﺷﻔﺎف اﺳﺖ. رﻧﮓﻫﺎ و رﮔه های همراه ﺑﺎﻣﺮﻣﺮ ﻧﺸﺎن از ﻧﺎخالصی های همراه ﺳﻨﮓ آهک اولیه اﺳﺖ. ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ را ﺑﺮای ﺗﺰینات و ﻣﺼﺎرف داﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن نظیر ﻛﻒ، دﻳﻮار و ﻛﺎرﻫﺎی ﻫﻨﺮی ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ. ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺮﻣﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رﻃﻮﺑﺖ، آﻟﻮدﮔﻲ هوا و ﮔﺎزهای ﺳﻮﻟﻔﻮر ﻛﻢ اﺳﺖ، ﻟﺬا ﺟهت ﻧﻤﺎ ﺳﺎزی ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺷهرهایی ﺑﺎ هوای آﻟﻮدهﻣﻨﺎﺳﺐ نیست. ﺑﺮای ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﻏیر صیقلی ﻣﺮﻣﺮ توصیه می ﺷﻮد.
سنگ مرمریت چه طرح ها و رنگ هایی دارد؟
این سنگ دارای زنجیرههایی به نام استیلولیت میباشد که مانند نوار قلب در بافت سنگ مشاهده میشود.
مرمریت خالص دارای رنگ سفید و درخشانی است. رنگ خاکستری روشن تا سیاه، توسط مواد کربن دار به وجود می آید. رنگ های سبز معمولا توسط کلریت یا سیلیکات های دیگر تولید می شوند. رنگ صورتی و قرمز به علت وجود ذرات بسیار ریز پراکنده هموتیت یا کربنات منگنز و رنگ زرد و کرم بر اثر وجود لیمونیت است
سنگ مرمریت پرشین سیلک یا سیلک امپرادور با زمینه طوسی می باشد.
سنگ مرمریت مهکام با زمینه رنگی قهوه ای می باشد.
سنگ مرمریت دهبید شایان و نمین با زمینه رنگی کرم می باشد.
سنگ مرمریت سبزوار و کاشمر با زمینه رنگی سفید می باشد.
سنگ مرمریت نجف آباد، سنگ مرمریت گلدن بلک، سنگ مرمریت مشکی دهبید و سنگ مرمریت مشکی بیرجند با زمینه رنگی مشکی می باشد.
سنگ مرمریت بوانات ، سنگ مرمریت انارک و سنگ مرمریت بجستان با زمینه رنگی قرمز می باشد.