کاربردهای متنوع کاشی در دکوراسیون داخلی
از قدیم الایام می‌گویند هنر نزد ایرانیان است و بس زیرا هنر و معماری تلفیق شده در ایران به طرز شگفت انگیزی زیبا و دل انگیز است. اگر تاکنون به عمارت‌های باشکوهی مانند عالی قاپو اصفهان سفر کرده باشید با کاشی کاری‌های متنوعی که بر روی کف ساختمان، پله‌ها و دیوارها کار شده است آشنا هستید در نتیجه استفاده از هنر کاشی کاری می‌تواند حس و حال ناب و دلنشینی به خانه شما دهد.
استفاده از هنر کاشی‌کاری در خانه‌های ایرانی و استفاده از کاشی در دکوراسیون از گذشته‌های دور تا به امروز رواج داشته و معماران ایرانی در این زمینه بسیار خوش‌ذوق و باسلیقه هستند به‌گونه‌ای که کاشی‌کاری ایرانی در دنیا زبانزد است. کاشی رنگی و کاشی موزاییکی جزو معروف‌ترین‌ها در دکوراسیون هستند.
وجود طرح و رنگ در دکوراسیون داخلی خانه سبب جان بخشیدن به اشیای داخل آن خواهد شد. از این رو طراحان دکوراسیون داخلی خانه در تلاش‌اند تا با استفاده از مصالح و مواد در دسترس به کالبد بی‌جان خانه جان ببخشند و محیطی امن و زیبا را برای اهالی خانه به وجود آورند.
سابقه کاشی در دکوراسیون ایرانی
- با نگاهی به معماری ساختمان‌های قدیمی و مساجد و اماکن مهم در ایران پی خواهید برد که سابقه کاشی‌کاری در ایران و استفاده از کاشی رنگی و تزئینی در معماری ایرانی به هزاره دوم پیش از میلاد برمی‌گردد.
- تا پیش از سده‌ی پنجم استفاده از نقاشی دیواری برای تزئین بنا و یا دیوارها رواج داشته است اما بعد از آن و هم‌زمان با روی کار آمدن حکومت سلجوقیان از کاشی‌کاری و کاشی رنگی برای تزئین بناها استفاده شده است.
- قرن هشتم هجری دوران اوج استفاده از کاشی در دکوراسیون بناهای ایرانی بوده که تا اواخر قرن دوازدهم هجری ادامه داشته است.
- در آغاز کاشی‌ها با آجرهای لعاب‌دار ترکیب شده تا علاوه بر زیبایی ساختمان سبب استحکام آن نیز شوند اما رفته‌رفته استفاده از کاشی در دکوراسیون و نماسازی ظاهری ساختمان کاربرد یافته و به عنوان اصلی‌ترین عناصر برجسته تزئینی در معماری ایران شناخته شده است.
- اگرچه ابتدا کاشی رنگی به‌صورت تک‌رنگ و بسیار ساده و با اشکال دایره‌ای، مثلثی و یا نیم‌دایره طراحی می‌شدند اما با گذشت زمان از عناصر طبیعی مانند درختان، گیاهان و حیوانات برای طراحی آن‌ها استفاده‌شده است.
- با حمله مغول به ایران بسیاری از ویژگی‌های هنر کاشی کاری دستخوش تغییر شده است اما در قرن ۱۳ میلادی و با ورود اسلام به ایران در دوره ایلخانیان کاشی‌کاری مجدداً جایگاه خود را باز پس گرفت.
- از آنجایی که کاشی یکی از عناصر مهم در معماری ایرانی به شمار می‌رفت. بنابراین بعد از فتح ایران توسط مسلمانان به جهان اسلام نیز معرفی شد و از آنجا بود که کاشی‌کاری اسلامی نیز برای اماکن عمومی، مساجد و قصرها رواج یافته است.
- استفاده از کاشی رنگی با نقوش گل و بوته و یا خوشنویسی با نمونه‌های هندسی زیبا از اصلی‌ترین طراحی‌های کاشی برای این اماکن به شمار می‌رفت که به مرور به خانه‌های ایرانی نیز راه یافت و استفاده از کاشی کاری در دکوراسیون داخلی خانه نیز مرسوم شد.
- در پایان دوران ایلخانی و ابتدای دوران تیموری هنر کاشی کاری به اوج تکامل خود رسید و در این دوران بود که کاشی کاری معرق جلوه‌گر شد.
- مسجد گوهرشاد، مسجد جامع یزد و مسجد جامع ورامین نمونه‌هایی از معرق‌کاری با کاشی را به نمایش می‌گذارند. قدیمی‌ترین نمونه‌های کاشی کاری اسلامی در گنبدهای مساجد به قرون ۷ و ۸ هجری برمی‌گردد زمانی که از کاشی‌های لعابی رنگی برای تزئین بنا یا دیوار استفاده شده است.
- استفاده از آجرهای لعابی فیروزه‌ای‌رنگ در دوران سلجوقی رواج یافته است که گاهاً از آن برای ایجاد خط نسخ کوفی استفاده شده است.
- قدیمی‌ترین نمونه خط کوفی روی آجر پخته نشده فیروزه‌ای‌رنگ که به قرن یازده هجری برمی‌گردد در موزه ایران باستان موجود است. مسجد سید اصفهان، گنبد قرمز مراغه و جامع گناباد ازجمله بناهای مذهبی هستند که برای تزئین آن‌ها از کاشی رنگی فیروزه‌ای استفاده شده است.
- با توجه به اینکه در دوران صفویان اصفهان پایتخت ایران بوده است بنابراین اصفهان یکی از اصلی‌ترین شهرهای ایران است که ردپای هنر کاشی‌کاری در آن بسیار یافت می‌شود زیرا نمونه‌های زیادی از کاشی‌کاری تزئینی ایرانی به دوران صفویه برمی‌گردد.
- مساجد معروف، کلیساها، بازارها و اماکن عمومی زیادی در اصفهان وجود دارند که با کاشی‌کاری ایرانی زینت داده‌شده‌اند.
- با آغاز دوره صفویه و به دلیل شرایط اقتصادی و سیاسی از تکنیکی در تولید کاشی‌کاری استفاده‌شده که منجر به تولید کاشی‌های هفت رنگ شد. دیری نپایید که این تکنیک به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن، کوتاه بودن مدت‌زمان تولید و امکان بهره‌گیری از شیوه‌های تزئینی قبلی بسیار محبوب شد.
- با این تکنیک کاشی‌ها به‌صورت مربعی شکل و اغلب با رنگ‌های زرد و نارنجی تولید شدند. در این دوران بود که نقوش عربی به‌شدت رواج یافت و این تکنیک تا پایان دوره قاجار متداول بود.
معرفی انواع کاشی برای دکوراسیون داخلی
امروزه تنوع رنگ و طرح در کاشی بسیار فراوان شده است و شما می‌توانید با توجه به سلیقه و سبک خانه خود از هنر کاشی کاری برای دکوراسیون داخلی خانه خود استفاده کنید. معمولا کاشی‌هایی که برای دکوراسیون داخلی استفاده می‌شود به دو دسته کلی کاشی تزئینی و کاشی کاربردی تقسیم می‌شود. کاشی‌های تزئینی معمولا دارای طرح‌های خاص و با جلوه‌ای هستند که برای پوشش بخشی از دیوار یا ستون استفاده می‌شود و زیبایی خاصی به محیط می‌بخشد. منظور از کاشی‌های کاربردی نیز کاشی‌هایی است که معمولا در کف فضاهای خیس در دکوراسیون داخلی مانند سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه کار می‌شود که آن نیز طرح و رنگ‌های متنوعی دارد.
- کاشی پرسلانی: این کاشی پرتراکم به این دلیل که در دمای بسیار بالا پخته می‌شود نسبت به سایر کاشی‌ها بسیار مقاوم و مستحکم است.
- کاشی سیمانی: برای ساخت این نمونه از کاشی‌ها مواد آن را ابتدا درون قالب قرار می‌دهند سپس برای خشک‌کردن آن را با حرارت می‌پزند و یا به‌صورت طبیعی خشک می‌کنند. برای ایجاد کاشی سیمانی رنگی، به مواد اولیه آن رنگ اضافه می‌کنند. این کاشی‌ها بعد از نصب باید درزگیری شوند تا رطوبت در آن‌ها نفوذ نکند.
- کاشی موزاییکی: کاشی موزاییکی در دو نوع پرسلانی و سرامیکی ساخته می‌شود که معمولاً در اندازه‌های ۲٫۵ سانتی‌متری تولید می‌شوند. کاشی موزاییکی یا به‌صورت دانه‌ای نصب می‌شود و یا ابتدا روی صفحه پلاستیکی یا کاغذی نصب و سپس در مکان اصلی خود قرار می‌گیرد. کاشی موزاییکی هم به‌صورت لعاب‌دار و هم بدون لعاب در بازار موجود است. تصاویر و طراحی‌های متنوع کاشی موزاییکی این امکان را برای طراحان دکوراسیون داخلی خانه فراهم ساخته تا بتوانند از آن در قسمت‌های مختلف خانه استفاده کنند. استفاده از کاشی موزاییکی برای تزیین دیوار حمام، پایه‌های وان و کف حمام بسیار چشمگیر خواهد بود. همچنین از کاشی موزاییکی در آشپزخانه و برای دکوراسیون دیوار پشت سینک نیز استفاده می‌شود.
- کاشی سنگ‌فرش: این نمونه از کاشی‌ها برای پوشش کف ساختمان، پاسیو و گاهی حمام استفاده می‌شوند و ظاهری شبیه به آجر دارند اما ضخامتشان کمتر از آجر است. کاشی‌های سنگ‌فرش بعد از نصب باید درزگیری یا بندکشی شوند.
- کاشی آجری: اگرچه این کاشی‌ها ظاهری آجری شکل دارند اما با چینشی خاص می‌توان اشکال خاصی از آن‌ها ایجاد کرد که بر زیبایی محیط می‌افزایند.
- کاشی لعاب‌دار: برای لعاب‌دار کردن کاشی، بعد از پخت یک سطح شیشه‌ای روی کاشی قرار می‌گیرد که به کمک آن می‌توان انواع کاشی با طرح و رنگ متنوع تولید کرد. این نمونه از کاشی‌ها اغلب برای دیوارهای حمام، دستشویی و آشپزخانه استفاده می‌شوند زیرا هم براق هستند و هم تمیز کردنشان آسان است.
- کاشی معدنی: این کاشی‌ها که بیشتر در مراکز تجاری استفاده می‌شوند نمونه‌ای از کاشی‌های بدون لعاب هستند که علاوه بر ارزان‌قیمت بودن از دوام خوبی نیز برخوردارند. رنگ‌بندی این نمونه از کاشی به دو رنگ قرمز و نارنجی بر پایه رنگ خاکی محدود می‌شود. با استفاده از این کاشی در مناطق مرطوب حتما باید درزگیری مناسبی برای آن انجام شود.
- کاشی مکزیکی: کاشی مکزیکی یا همان سالتیو به‌صورت طبیعی و در معرض هوا خشک می‌شود. این کاشی نیز نمونه‌ای از کاشی‌های بدون لعاب است که بعد از نصب باید درزگیری شود.
- کاشی بدون لعاب: همان‌طوری که از نامشان پیداست فاقد لعاب بوده و درواقع نوعی کاشی معدنی محسوب می‌شوند اما از استحکام بالاتری برخوردارند.
- کاشی سرامیکی: کلیه مراحل ساخت این کاشی از عمل‌آوری تا لعاب گیری در حرارت انجام‌شده و معمولاً از رس یا کانی‌های مشابه ساخته می‌شود. این کاشی‌ها معمولاً در دو نوع لعاب‌دار و بدون لعاب موجود هستند.
کاشی کاری در آشپزخانه؛ انتخاب کاشی برای آشپزخانه
آشپزخانه یکی از اصلی‌ترین فضاهای خانه، به خصوص برای خانم خانه، است از این رو باید در دکوراسیون داخلی آن نهایت دقت و سلیقه را به کار گرفت. طبق طراحی‌های اخیری که بسیاری از دکوراتورهای داخلی پیشنهاد می‌دهند پوشاندن فضای بین کابینت‌های پایین و بالا با کاشی است. اگر جز خانم‌هایی هستید که آشپزخانه را بیشتر از هر فضای دیگری دوست دارید و می[واهید سبک هنری در این فضا اجرا شود به شما پیشنهاد می‌دهیم اگر کابینت‌هایی به رنگ چوب طبیعی و قهوه‌ای یا رنگی دارید از کاشی‌هایی با طرح‌های سنتی و یا اسلیمی برای پوشاندن فضای دیوارها استفاده کنید.
کاشی کاری در اتاق خواب؛ انتخاب کاشی برای اتاق خواب
برای به کار بردن هنر کاشی کاری در اتاق خواب بسته به فضایی که در اختیار دارید می‌توانید از انواع کاشی‌های طرحدار برای کف یا دیوار استفاده کنید. برخی از کاشی‌های طرحدار با رنگ‌هایی شبیه به هم و طرح‌های مختلف در بازار وجود دارد که می‌توان با کنار هم قرار دادن آن‌ها یک شکل شبیه به قالیچه برای زیر میز کار یا اطراف تخت استفاده کرد.
کاشی کاری در سالن پذیرایی؛ انتخاب کاشی برای سالن پذیرایی
همانطور که می‌دانید در کنار هنر ایرانیان بسیار مهمان نواز هستند و بیشتر اوقات در حال رفت و آمد با دوستان و آشنایان خود هستند. در چنین شرایطی خانم هر خانه دوست دارد خانه بسیاری شیک و زیبایی برای دعوت مهمان خود داشته باشد پس به دنبال ایده‌های نو برای دکوراسیون داخلی خانه می‌رود. یکی از پیشنهادات ما به شما استفاده از هنر کاشی کاری در کف پوش سالن پذیرایی است. فرقی ندارد سالن پذیرایی خانه شما سبک کلاسیک یا مدرن دارد، شما می‌توانید با توجه به یکی از اشکال هندسی که به فرم سالن پذیرایی نزدیک است را در وسط کف زمین اجرا کنید. حال این طرح می‌تواند به صورت یک مربع باشد یا لوزی، طرح‌های بسیار زیبا و ظریف کاشی شبیه به یک فرش در وسط سالن پذیرایی جلوه می‌کنند و زیبایی خانه شما را دوچندان می‌کند.
انتخاب کاشی برای سرویس بهداشتی و حمام
قبل‌تر‌ها معمولا تمام سطح سرویس بهداشتی و حمام را به صورت یکدست با یک نوع کاشی می‌پوشاندند اما امروزه با توجه به تنوعی که در کاشی‌ها به وجود آمده است حتی برای فضاهایی مانند سرویس بهداشتی یا حمام از طرح و مدل‌های مختلفی استفاده می‌کند و حتی از دو یا سه رنگ مختلف برای تزین کف یا دیوارهای این دو فضا از کاشی استفاده می‌کنند.
هزینه کاشی کاری و مزایا و معایب آن
- در صنعت ساختمان‌سازی از مصالح و مواد زیادی استفاده می‌شود که کاشی و موزاییک یکی از این مصالح هستند. از گذشته استفاده از هنر کاشی‌کاری برای پوشش دیوار و کف و علاوه بر این خلق فضایی زیبا در ساختمان بسیار مرسوم بوده است اما این کار نیز همانند سایر کارهای ساختمانی باید توسط فردی حرفه‌ای و کار بلد انجام شود.
- عدم نصب صحیح کاشی سبب می‌شود که به‌مرورزمان کاشی از دیوار یا کف جدا شده و یا شکسته شود که علاوه بر ایجاد ظاهری نامناسب برای فضا، می‌تواند با هزینه‌های اضافی نیز همراه باشد.
- نوع کاشی، ابعاد کاشی، متراژ کار، زیرسازی و عایق‌کاری ازجمله عوامل مؤثر بر هزینه کاشی‌کاری و نصب آن به شمار می‌آیند.
- کاشی و سرامیک بتنی، کاشی رنگی و طرح دار تزئینی و کاشی‌هایی با طرح‌های برجسته نمونه‌ای از انواع کاشی مورداستفاده در دکوراسیون داخلی هستند که هر یک به شیوه‌ای متفاوت نصب می‌شوند و هزینه کاشی‌کاری متفاوت است.
- یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در نوع کاشی و درنهایت در هزینه کاشی‌کاری نیز تأثیرگذار است استفاده آن در کف یا دیوار اتاق است و به این دلیل است که در دسته بندی کیفی کاشی آن‌ها را در دسته‌های مختلفی مثل درجه‌یک، درجه‌دو و غیره تقسیم‌بندی می‌کنند. دومین عامل مؤثر در هزینه کاشی‌کاری ابعاد آن است.
- کاشی‌ها در ابعاد متنوعی از ۲۰*۲۰ تا ۶۰*۱۲۰ سانتی‌متر ساخته می‌شوند. به این دلیل که ابعاد کاشی در چگونگی شیب بندی کف توسط نصاب تأثیرگذار است. بنابراین درنهایت بر هزینه کاشی کاری نیز اثر می‌گذارد.
- اکثر کاشی‌کاران هزینه کاشی‌کاری را برحسب متراژ کار برآورد می‌کنند. البته زیرسازی و محل نصب کاشی نیز در تعیین قیمت متراژ و درنتیجه هزینه کاشی‌کاری تأثیرگذار است. اگر کاشی کاری در مکانی صورت گیرد که به تخریب لایه‌های زیرین و یا عایق‌بندی و زیرسازی جدی برای جلوگیری از نم و رطوبت نیازی نباشد هزینه سربار زیرسازی از هزینه کاشی‌کاری کم خواهد شد.
- همان‌طوری که می‌دانید سنگ‌ها و کاشی‌ها از پرکاربردترین مصالح مورداستفاده در ساختمان هستند که به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و فرسایش، عدم‌تغییر رنگ، تنوع در طرح و رنگ و همین‌طور عدم آتش پذیری نقش مؤثری در طراحی دکوراسیون خانه ایفا می‌کنند.
- یکی دیگر از مزیت‌های استفاده از کاشی در دکوراسیون خانه راحتی تمیز کردن و برق انداختن آن‌هاست. در انتخاب کاشی کف باید دقت داشته باشید تا کاشی‌هایی با لعاب شیشه‌ای انتخاب نکنید زیرا سبب سرخوردن افراد می‌شوند. ازآنجایی‌که برای زیبایی کاشی‌کاری بین کاشی‌ها درزگیری و بندکشی می‌شود این درزها ممکن است محل تجمع باکتری‌ها و آلودگی‌ها شوند.
- بهتر است برای شستشو و تمیز کردن کاشی‌ها از شویندهای ضد باکتری استفاده کنید. کاشی‌های ساخته‌شده با مواد اولیه نامرغوب بسیار شکننده بوده و می‌توانند بر زیبایی محیط تأثیر عکس داشته باشند.
